Blok Zinciri (Blockchain) ve Bitcoin Nedir?

Internet, artık cüzdanlarımızı ve paralarımızı da dijitalleştirdi. Para birimleri değişti, ekonomi değişiyor. En çok kazandıran yatırım araçları artık banknotlar, arsalar, evler ya da arabalar değil. Bitcoin ve türevlerinin olduğu kripto para dünyası ve blok zinciri kavramlarını açıklıyoruz.

Hiç beklemedikleri anlarda insanları zengin eden ve dünya ekonomisinin mezarını kazan denetimsiz para birimlerini duymuşsunuzdur. Peki bu para nasıl oluyorda üretiliyor ve sistem nasıl işliyor?

Analistler, blok zincirleri ile değerlerine değer katan kripto ekonomi hacminin 300 ila 400 milyar dolara yükseleceğini söylüyorlar. Üstelik bundan sadece 10 yıl sonrası için öngörüler bu yönde. Küresel ekonomi hakkında bilinen her şey yerle bir olurken bilinmesi gereken çok fazla şey var.

Blok zincirleri, aslında dijital defterlerdir:

Bu defterin her bir birimi bir “blok” niteliğindedir ve bu bloklar, oluşturuldukları sırayı hiç bozmadan dizilirler. Yani defterdeki her bir sayfa gibidirler. Bir sayfanın sırasını değiştirmek mümkün olmadığı gibi, ortak köke bağlı blok zinciri halkalarının yerini de değiştirmek mümkün değildir.

Bu sistemin bazı özellikleri ve girdileri ile çıktıları arasında önemli ilişkiler bulunuyor.

Blok Zincirleri, bankaların ve hukuk firmalarının yerini alabilir:

İnsanlık tarihi boyunca yatırım aktörlerinin boyutu sürekli değişti ama banka sistemleri ve hukuki yükümlülükler sabit kaldı.

Tamamen elektronik sözleşmeler ve somut bir şekilde elinizde tutamadığınız maddi varlıktan söz ediyoruz. Her insan bu sistemin inceliklerini öğrendiğinde kendi hukuk danışmanı, kendi finans uzmanı, kendi banka müdürü oluyor.

Örneğin A kişisi konut kirasını ödemek için otomatik ödeme talimatı verdiyse, B kişisinin dairesindeki kapı kodu sayesinde otomatik olarak 1000 TL’lik kira ücretini ödeyebiliyor. Her iki tarafın da, dolandırıcılık yapan veya hakkı olmayan arabuluculara ihtiyacı kalmıyor. Kişiden kişiye e-transfer gerçekleşiyor.   

Dünya üzerindeki ilk blok zinciri Bitcoin, 2009 yılında kuruldu:

İlk çıktığı günlerde fiyatı 0.50 dolar kadardı, bugün ise 10.000 dolar barajını geçmiş durumda. Gerçek kimliği hakkında hala kimsenin bilgi sahibi olmadığı Satashi Nakamoto tarafından icat edildiği söyleniyor. Bu fikrin ardında ise 2007-2008 yıllarında yaşanan ekonomik kriz var. İnsanların bankalara alternatif olabilecek bir ekonomik sisteme ihtiyacı vardı.

Bitcoin’in çalışma prensibini anlatan aşağıdaki videoyu izleyebilirsiniz.

Blok Zincirleri merkezi değildirler:

Zaten güvenli olmalarını sağlayan en büyük etmen de bu. Arkasındaki isimlerin net olmaması aklınızda şüphe uyandırabilir. Fakat alışılmışın dışında Merkez Bankası gibi tek bir noktadan yönetilen sistemleri unutun. Bu sistem, tüm dünyaya dağılmış durumda. Dolayısı ile saldırılar yalnızca bir bölgeyi etkilese de, dünyanın diğer bölgelerinde ticaret devam ettiği için toparlaması güç olmuyor.

Bir banka müşterisi olsanız ve ekonomik kriz dolayısı ile o banka kapansa, paranızı kurtarmanız güç olabilir. Blok zincirleri için bu geçerli değildir.

Blok zincirindeki her değişiklik şebeke tarafından onaylanmalıdır:

Blokları düzenlemek zor olmasının yanı sıra, ağda meydana gelen herhangi bir değişikliğin de onaylanması gerekir. Bu süreç birden fazla bilgisayardan gelecek onayla gerçekleşir ve bu da güvenlik açısından önemli bir avantajdır.

Blok zincirinin en büyük dezavantajı, hala oldukça yavaş olmasıdır:

Bir blok zincirin üzerine inşa edilen her uygulama, her değişiklik yapıldığında bu blok zincirin tüm geçmişinin tekrar işlenmesi anlamına geliyor. Yani günümüz bilgisayar teknolojisi bunun için oldukça yavaş kalmaya başladı.

Örneğin Bitcoin, ikinci en değerli kripto para olan Ethereum 13 işlem gerçekleştirirken yalnızca 8 işlem gerçekleştirebiliyor. Yasal olarak tanınan mevcut para transferlerinden sorumlu Visa ise saniyede 56.000 işlem gerçekleştiriyor, üstelik tamamen merkezi.

IBM, Microsoft, Apple, Novartis ve farklı sektörlerden birçok devin Blok Zincirlerine katılması bekleniyor. Sistemler çalışmaya devam ettikçe, bu yeni ekonomik sistemin güvenilirliği de artmaya devam edecek.

Önümüzdeki yıl her insanın finansal okur yazarlık eğitimi alması ve kendilerini Blok Zincirleri üzerine geliştirmesi gerekiyor.