Fatura Türleri Nelerdir? Faturalar Arasındaki Farklar Nelerdir?

Hayatımızın her alanında hem evde hem de iş yerimizde birçok faturalandırma sistemi ile karşılaşıyoruz. Peki elimize aldığımız her faturanın ne işe yaradığını biliyor muyuz? Özellikle yeni bir girişim kurduysanız ve daha önce muhasebesel konularla ilgilenmediyseniz bu yazımızı dikkatle okumanızı tavsiye ederiz. 

Fatura Nedir?

Her sektörde yapılan iş veya verilen hizmet için ödeme tutarının belirtildiği ve ek ücretlerin yer aldığı belgeye fatura denmektedir. Belirli bir ücret ödenmesi gereken her işin sonucunda bu belgenin düzenlenmesi ve sunulması gerekir.

Fatura Türleri Nelerdir?

Fatura türleri yapılan işe, verilen hizmete ve bağlı olduğu kuruma göre değişkenlik gösterebilir. Kategorilere ayıracak olduğumuzda kesilme sebeplerine, tabi olduğu vergilere, geçerlilik süresine ve gönderilme biçimine göre sınıflandırabiliriz.

Kesilme Sebeplerine Göre Fatura Türleri

Satış Faturası:

Şirketlerin yaptıkları işi veya sattıkları hizmeti yasallaştırmak adına müşterilerine sunduğu belgelere satış faturası denir. Satış faturasında hizmet veya işin ismi, miktarı ve toplam ücret tutarı gibi işlemlere bağlı bilgiler yer alır. 

İrsaliyeli Fatura:

Adından da anlaşılacağı gibi irsaliyeli fatura hem sevk irsaliyesi hem de fatura olarak kabul edilen bir belgedir. Sevk irsaliyesi, bir malın gönderildiğine dair yazılan belgeye denir. Bu belgenin alıcı tarafından da imzalanması resmi olarak malın teslim alındığını doğrular. 

Proforma Fatura:

Satıcı ve alıcı arasında teklif yapılmasına vesile olan bu fatura türünde, aynı satış faturası hazırlanıyormuş gibi hizmetlerin adedi, ismi, fiyatı vs. bilgiler yer almaktadır. Fakat proforma fatura sonucunda bir ücret tahsili veya mal gönderimi olmaz. Sadece alıcıyı satış hakkında bilgilendirmek için yazılan faturalardır. Üstünde proforma fatura ibaresi yer alan bu belgeler hiçbir hukuki yükümlülüğü beraberinde getirmezler. 

İade Faturası:

Bir mal, alışveriş tamamlandıktan sonra geri iade edilecekse, bu işlem iade faturası kullanılarak yapılır. Özel olarak bir iade faturası makbuzu bulunmadığından satış faturası formatında hazırlanarak üstüne iade faturası yazılır. 

Vergilendirmeye Göre Fatura Türleri

Tevkifatlı Fatura:

Satış faturası veya irsaliyeli faturadan pek bir farkı olmayan tevkifatlı faturadaki KDV, yani devlete ödenen vergiler, faturayı kesen kişi ve müşteri arasında bölüştürülür. Vergilerin bölüşüldüğü fatura türüne de tevkifatlı fatura adı verilir. 

ÖİV, ÖTV’li Faturalar:

ÖİV’li faturalar, özel iletişim vergisi denilen ve her türlü mobil hizmet üzerinden kesilen faturalardır. Bu faturalarda müşteriden bu vergiler toplanır ve operatör tarafından devlete ödenir. ÖTV’li faturalar ise özel tüketim vergisi denilen bir vergi türünün tahsil edildiği faturalardır. Genellikle ithal ürünler üzerinden alınan bu veri yine birinci alıcıdan tahsil edilir ve devlete ödenir.

Stopajlı Faturalar:

Stopaj vergisi, genelde gayrimenkul kiraları ve düzenli olmayan iş gelirlerinden kesilen vergilere denir. Örneğin siz freelance çalışıyorsunuz ve her seferinde farklı kişilerle anlaşma yapıyorsunuz. Yaptığınız anlaşmaların ücreti ve alıcısı farklı olacağından gider pusulası ile giderlerinizi gösterebilirsiniz. İşte stopaj, gider pusulası ve serbest meslek makbuzu gibi fatura türlerinden alınmakta ve bu türlere stopajlı fatura denmektedir.

Ödeme Zamanına Göre Faturalar

Eğer ödeme uzun vadede tahsil edilecekse bu fatura türüne Açık Fatura denir ve imzalar faturanın üst tarafında yer alır. 

Peşin ödemelere ise Kapalı Fatura denir ve imzalar alt tarafta yer alır. 

Fakat bu ayrımın hukuki bir dayanağı olmadığı için resmi işlemlerde üzerinde fazla durulmamaktadır. 

Gönderim Yöntemine Göre Faturalar

Gönderim yöntemine göre faturalar üçe ayrılmaktadır: 

Gerçek Faturalar:

İlgili yazıcılardan çıkartılan ve gerçek hayatta ıslak bir şekilde imzalanan faturalardır. 

Dijital Faturalar:

Çoğunlukla e-ticaret harcamalarında sıklıkla karşı karşıya kaldığımız, dijital ortam üzerinde muhafaza edilen ve aynı gerçek faturalar gibi hukuki geçerliliği olan faturalara verilen addır. 

E-Faturalar:

Her iki tarafın da e-fatura mükellefi olması durumunda alınıp gönderilen faturalardır.

DİA Muhasebe Yazılımı, kolay arayüzü ve fonksiyonelliği sayesinde tüm ön muhasebe süreçlerinizi kolayca halletmenizi sağlar. Üstelik mobil yazılımı sayesinde nerede olursanız olun telefonunuzdan bile faturalarınızı görüntüleyebilir ve yeni fatura kesebilirsiniz.