Kıdem Tazminatı Hesaplama

Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı şirketteki en büyük güvencelerinden birisidir. Bu yüzden akıllara sık sık “Kıdem tazminatı nasıl hesaplanır” sorusu gelmektedir. Sigortalı bir şekilde çalışan işçilerin en önemli güvencesi olan kıdem tazminatı, günümüzde işçi sendikalarının da en keskin şekilde tavır ortaya koyduğu konudur. İşçilerin en büyük güvencesi olarak kabul edilen kıdem tazminatı hakkında bugüne kadar tüm sendikalar, “kırmızı çizgimizdir” açıklamasında bulunmuştur. Tabii ki bir işçinin kıdem tazminatı alabilmek için belli başlı şartları yerine getirmiş olması gerekmektedir. Şartları karşılayan her sigortalı işçi, hukuken kıdem tazminatı almayı hak ediyor olarak kabul edilmektedir.

Peki, kıdem tazminatı nasıl hesaplanır? Her sigortalı işçinin hukuki olarak hak ediyor olduğu tazminat türü olan kıdem tazminatı, belli başlı hesaplama yöntemleri kullanılarak belirlenmektedir. Bu yüzden kıdem tazminatı hesaplamak için arayış içerisinde olan işçiler için, internet ortamında kıdem tazminatı hesaplama programı ve kıdem tazminatı hesaplama aracı gibi programlar ve internet siteleri bulunmaktadır. Her işçi kendi kendisine tazminat hesaplama konusunda bilgili ve dikkatli olursa, yaşanabilecek hak kayıplarının da önüne geçebilecektir.

Kıdem Tazminatı Nedir?

İşverenlerin keyfi olarak işten işçi çıkarılmasının karşısındaki en caydırıcı güçlerden birisi olan kıdem tazminatı, çalışanların en büyük ve en güçlü haklarından birisidir. Emeğin karşılığını ve işin güvencesini sağlayan kıdem tazminatı, 4857 sayılı iş kanunu gereğince, bir çalışanın işten çıkarılması durumunda ödenmesi gereken parayı ifade etmektedir. Kıdem tazminatı hesaplarken genel olarak, işçinin o şirkette çalıştığı süreye bakılmaktadır. Ancak bir işçinin kıdem tazminatı alabilmesi için, en az 1 yıl boyunca o şirkette çalışmış olması gerekmektedir. 1 yıl şartı, her kurum ve şirket için geçerlidir.

Kıdem Tazminatı Alma Şartları

Kıdem tazminatı alma şartları incelendiğinde, işçinin o şirkette bir yıl boyunca çalışmış olması şartı en önemli koşul olarak göze çarpar. Çünkü 1 yıldan az çalışan işçiler için kıdem tazminatı almak söz konusu değildir. Öte yandan bir diğer önemli şart da, işçinin kıdem tazminatı alabilmek için işvereni tarafından işten çıkarılması gerektiğidir. Bu bağlamda sebepsiz bir şekilde kendisi istifa eden işçiler kıdem tazminatı alamamaktadır. Öte yandan emeklilik hakkı kazanan ya da yaşı gelmese de sigorta ve prim süresi dolan işçiler de kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.

Kıdem tazminatıyla ilgili dikkat edilmesi gereken birkaç adet istisnai durum bulunmaktadır. Bunları genel olarak şu şekilde belirtebiliriz:

• Eğer bir işçi 4857 sayılı İş Kanunu’nda bulunan 25. madde ile işten çıkarılırsa, kıdem tazminatı alma hakkını kaybetmektedir. Ancak tabii ki işçinin bu karara karşı çıkma ve hukuki yola başvurma hakkı bulunmaktadır.
• Kadınlar evlendikleri tarihten itibaren bir yıl içinde işten ayrılmak zorunda kalırlarsa, kıdem tazminatı alabilirler. Erkekler için de aynı şekilde askerlik görevi sebebiyle işten ayrılmaları gerektiğinde tazminat alabilmeleri mümkün kılınmıştır.
• Çalışanın hayatını kaybetmesi halinde yakınlarına kıdem tazminatı verilebilmektedir.
• 15 yıl sigorta süresi dolmuş olan ve 3600 gün boyunca primi ödenmiş işçiler için de kıdem tazminatı hakkı doğar.
• Kurumun ya da şirketin devredilmesi halinde çalışanlar için kıdem tazminatı hakkı doğar.
• Malullük aylığı alabilmek için işten çıkan işçiler de kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
• Bir kıdem tazminatının ödenmesi gereken tarihte ödenmemesi durumunda, ödenmeyen süreye göre mevduatta yer alan sınırlar içerisindeki en yüksek faiz oranları uygulanmaktadır.
• Gemi çalışanları için ödenen tazminat tutarının, en yüksek seviyedeki devlet memurlarına 1 yıl boyunca çalışmaları karşılığında ödenecek emeklilik ikramiyesini geçmemesi gerekmektedir.
  

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

Kıdem tazminatının hesaplanabilmesi için, işçinin çalıştığı kurumdaki yıl sayısına ve diğer etkenlere bakılır. Bu bağlamda işçinin tam bir yılı dolması halinde, 30 günlük brüt ücrete hak kazandığı bilinmektedir. Ancak 1 yılı aşan süre için de yine 1 yıllık orana göre hesaplama yapılır ve kıdem tazminatına bu fazladan çalışılan süre eklenir. Hesaplama yapılırken çalışana ödenen bütün ücretler hesaba katılır. Bu bağlamda işçinin aşağıda yer alan ücretlerin de kıdem tazminatına eklenmesi gerektiğini bilmesi gerekir:

• Yol parası
• Yemek parası
• Dağıtılan ikramiyeler ve primler

Kıdem Tazminatı Tavanı 2021

Temmuz ayında memur maaşları yüzde 8.45 zamlanınca, kıdem tazminatı tavanında da bu oranda bir artış yaşanmıştır. Geçtiğimiz yıl 7 bin 639 lira olan kıdem tazminatı tavanı, 2021 yılında artarak 8 bin 284 liraya yükselmiştir. Yani bir işçi ne kadar yüksek bir maaş alırsa alsın, 1 yıllık çalışması için en yüksek 8 bin 284 lira kıdem tazminatı alabilecek. Örneğin 10 yıldır aynı şirkette 20 bin lira maaşla çalışan bir çalışan, (8.284 x 10) 82.840 lira tazminat alabilecek. Elbette bu örnek içerisinde yol, yemek ve prim ücretleri dahil edilmemiştir. Öte yandan 2021 yılı için belirlenen taban kıdem tazminatı miktarı da belli oldu. Bu kapsamda bir işçi 1 yılını doldurduktan sonra en düşük 3 bin 577 lira kıdem tazminatı alabilecek. Tavan uygulamasıyla ilgili önemli istisnalardan birisi de, basın sektörü çalışanlarına tavan ücret uygulamasının olmamasıdır. Yani bir basın emekçisi kıdem tazminatı alırken, tavan ücret uygulanmaz ve aldığı maaş üzerinden tümüyle bir kıdem tazminatı hesaplaması yapılır.