Muhasebe Raporu Nedir ve Neden Önemlidir?

Muhasebe raporu, şirketlerin mali durumları hakkında bilgi verir. Nakit akış tablosu, kar/zarar tablosu ve bilançolar birer muhasebe raporu olarak değerlendirilir. 

Şirketlerin, mali durumlarını takip edebilmeleri için doğru veri kaydı yapabiliyor olması oldukça önemlidir. İhtiyaç duyulduğunda doğru ve anlaşılabilir muhasebe raporlarına ulaşabilir olmak, şirket sahiplerinin mevcut mali durumları hakkında her zaman bilgi sahibi olabilmelerini sağlamaktadır. Günümüzde yöneticiler, en iyi muhasebe programlarını tercih ediyor bile olsalar, önlerine gelecek olan düzinelerce rapordan hangilerini değerlendirmeleri gerektiğini bilmelilerdir.

Muhasebe Raporları Nelerden Oluşur?

Muhasebe raporları, işletmelerin finansal durumu hakkında bilgi verirler. Kimi raporlar şirketin belli bir zaman aralığındaki operasyon sonuçlarını gösterirken, kimi raporlar da çeşitli anlardaki şirket finansal durumu hakkında anlık olarak bir tablo ortaya çıkarır.

Muhasebe raporlarının en bilinen örnekleri arasında bilançolar, kar/zarar tabloları ve serbest nakit akış tabloları yer almaktadır. Alacak hesaplarının yapılmasına yönelik daha özel raporların yanı sıra, çok sayıda departmanı bulunan şirketler için konsolide kazanç tabloları da bulunmaktadır. Fakat genel olarak baktığımızda her bir muhasebe raporunun özünde işletmenin mali durumunu yansıtmak gibi bir görevinin olduğu söylenebilir.

Muhasebe raporları, şirketlerin stratejilerine yönelik ilerleyişlerine rehberlik etmek, karar verme aşamalarını hızlandırmak gibi sebeplerle hazırlanırlar. Genel olarak kabul edilmiş olan muhasebe standartlarına göre hazırlanan raporların, hissedarlar, borç verenler ve sigortacılar için hazırlanan türleri de bulunmaktadır. Bu raporların genel olarak vergi beyannamelerinde kullanılamayacağı bilinir. Ancak doğru şekilde hazırlanan raporların, küçük işletmeler için potansiyel vergi yükümlülüklerini anlamada büyük faydaları olduğu unutulmamalıdır.

Muhasebe Raporlarının Önemi

Muhasebe raporu denildiğinde akla ilk olarak vergiler gelmektedir. Elbette bir şirketin mali durumunu incelerken vergiler önde gelen konulardan birisidir. Ancak muhasebe raporlarının daha etkili olduğu ve yaygın kullanıldığı noktalar da vardır. Muhasebe raporlarının en önemli özelliği, şirket yöneticilerinin, birimlerde ve departmanlarda neler olup bittiğine yönelik fikir edinmelerini sağlamasıdır. Böylece yöneticiler, şirketin işleyişiyle ilgili kararları çok daha kolay alabilirler. Öte yandan bu raporlar, yöneticiler için nasıl daha fazla gelir elde edilebileceğini gösteren kılavuzlar olarak da değerlendirilebilir. Muhasebe raporlarının bir diğer faydası da küçük işletmelerin kredi ihtiyaçlarında ön yeterliliği geçme açısından kullanılabilir oluşudur. Ayrıca bu raporlar sayesinde işletme sigortası türlerinin ve teminat gereksinimlerinin belirlenebilmesi de mümkündür.

Muhasebe Raporu Türleri

Bir şirketin ekonomik durumunun birbirinden farklı yönlerini yansıtabilmek için tercih edilen çeşitli muhasebe raporu türleri bulunmaktadır. Fakat, küçük işletmeler tarafından tercih edilen muhasebe raporları toplamda dört temel türden oluşmaktadır:

• Bilanço: Bir şirketin bilançosu, varlıklarının, yükümlülüklerinin ve öz kaynaklarının belirli bir zaman aralığındaki anlık görüntüsüdür. Özünde şirketlerin varlıklarının, borçlarının ve net değerinin yer aldığı bir listedir ve uzun vadeli borçlar, kısa vadeli borçlar olmak üzere kategorilere ayrılır.
• Kar/zarar tablosu: Bir kar zarar tablosu, şirketin belirli bir süre boyunca kategorilere göre gelir ve giderlerini gösterir. Öte yandan şirketin en güçlü ve en zayıf yanlarını da gösterebilmektedir. Yöneticiler, kar zarar tabloları sayesinde şirketlerinin geçmiş yıllara göre yaşadığı değişimi takip edebilirler.
• Öz sermaye tablosu: Bir öz sermaye beyanı, bir şirketin net değerini gösterir. Genellikle hissedarlara yatırımlarının kağıt üzerinde tam olarak ne kadar değerli olduğunu göstermek için kullanılır.
• Alacak raporu: Şirketler, alacaklarının ne kadar süredir ödenmemiş olduğunu görmek için alacak raporundan faydalanır.

Her ne kadar birden fazla muhasebe raporu türü bulunsa da, dikkate alınması gereken rapor türleri; bilanço, kar ve zarar tablosu ve serbest nakit akışı tablosudur. Bu temel raporlara ek olarak, bazı şirketlerin yöneticilerinin tercihlerini ve ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına özelleştirilmiş muhasebe raporları kullanılabilmektedir. 

Genel olarak yöneticiler özelleştirilmiş raporları tercih ederler. Çünkü bu tarz raporlar genellikle işletmenin sektör koşullarına ve rekabet ortamına uygun veriler sunarlar.

Muhasebe Raporu Nasıl Hazırlanır?

Bir muhasebe raporu hazırlama süreci genellikle rapora, işletmenin büyüklüğüne, rapora dahil edilmek istenen ayrıntılara ve karşılaştırılan zaman dilimlerine bağlıdır. Genellikle raporlar, belirli bir sürenin belirli hesaplarının toplamını göstermektedir. Modern bir muhasebe programı ile çoğu muhasebe raporu tek bir tıkla kolayca oluşturulabilmektedir. Ancak elle hazırlanacak bir rapor için aşağıdaki popüler rapor türlerini ve içerdiklerini inceleyebilirsiniz:

• Bilanço: Tüm şirket varlıkları değeri toplanır ve tüm borçlar çıkartılır. Örneğin şirket kasasındaki nakit, envanter, ekipman, mülk gibi değerler toplandıktan sonra ödenmemiş krediler ve ödenmemiş faturalar çıkarılabilir.
  
• Kar/zarar tablosu: Şirket geliri, bir önceki ay, üç aylık dönem ve önceki yıl gibi dönemlere göre toplanıp, aynı zaman dilimi çerçevesindeki giderler çıkartılır.
  
• Öz sermaye tablosu: Bir öz sermaye beyanı, bir şirketin net değerini gösterir. Hissedarlara yatırımlarının gerçek değerini göstermek için, yatırımcı türlerine göre kategorilere ayrılabilir. Toplam öz sermayeyi hesaplayıp (toplam varlıklar ve toplam yükümlülükler arasındaki farkla ölçülür), ardından katkı sermayesi, net gelir, dağıtılmamış karlar, temettüler gibi kategorilere ayırın.

Oluşturulmak istenen diğer raporlar için bu işlemleri tekrarlamak mümkündür. Dahası çoğu muhasebe yazılımı, şirket yöneticileri için en uygun raporları oluşturmak için genellikle raporları özelleştirebilmektedir. Tarihleri seçme, hangi hesapların dahil edileceğine veya hariç tutulacağına karar verme gibi seçenekler bulunmaktadır.

Muhasebe Raporları Nasıl Kullanılır?

Muhasebe raporları, genellikle bir işletmenin üst düzey yöneticileri tarafından finansal durumları değerlendirmek ve sonuçlar ölçmek için kullanılır. Daha da önemlisi, bir şirketin genel stratejisi hakkında kararlar almak için muhasebe raporlarının değeri çok büyüktür.

Örneğin, bir işletmenin hangi bölümlerinin büyüdüğünü ya da küçüldüğünü görmek için kar zarar tablosundan faydalanmak mümkündür. Bilanço, bir şirketin ne kadar likiditesinin olduğunu, yapılacak yatırımlar için ne kadar nakit bulunduğunu gösterir. Bu beyanları gözden geçirmek, yöneticilerin gelirleri artırmak, maliyetleri azaltmak ve geliri en üst düzeye çıkarmak için şirket kaynaklarına nasıl yatırımlar yapmaları gerektiği konusunda yardımcı olabilir. Öte yandan muhasebe raporları sadece yöneticilere değil, borç verenlere, sigortacılara ve hissedarlara da sunulabilir.

DİA Kurumsal Yönetim Sistemi ile şirketinizin verimliliğini ölçmenize ve şirketinizle ilgili stratejik kararları doğru almanıza yardımcı olacak birçok rapor vardır. DİA ile ilgili bilgi almak ve DİA’yı denemek için hemen formu doldurun, sizin arayalım.