LİFO Nedir? FİFO ile Ayrımı Nasıl Yapılır?

Açılımı Last In, First Out olan LİFO, bir sistem içerisine son giren ürünlerin ilk çıkarılacağı anlamına gelmektedir. Lojistikte LİFO kavramı son derece yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. “Bunun haricinde LİFO hangi sektörlerde kullanılır?” sorusu da sıklıkla yöneltilmektedir. Lojistik sektörünün yanı sıra ürün yönetimi, malzeme yönetimi ve stok yönetimi gibi farklı alanlarda da sıklıkla kullanılmaktadır. Bu prensibi kullanan işletmelerde verimlilik artarken aynı zamanda maliyetin azaltılması da mümkün olabilmektedir.

LİFO kavramının yanı sıra, farklı bir çalışma prensibine sahip olan FİFO da sıklıkla tercih edilmektedir. FİFO (First In, First Out), sisteme ilk giren malzeme veya stoğun, ilk satılması anlamına gelmektedir. Bu prensibe göre eski mallar daha hızlı satılır ve böylelikle ürünlerin uzun bir raf ömrüne sahip olması sağlanmaktadır. İşletmeler, bu iki çalışma prensibinin avantaj ve dezavantajlarını göz önünde bulundurarak kendileri için en uygun yönteme karar verebilmektedir.

LİFO Mantığı Ne İşe Yarar?

Açılımı İngilizce Last In, First Out cümlesinden gelen kavram, son gelen ilk çıkar olarak yapılabilmektedir. LİFO mantığı ilk olarak 2. Dünya Savaşı esnasında giderek yükselen fiyat politikasına karşı Amerika tarafından kullanılmıştır. Günümüzde de birçok sektör tarafından sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Söz konusu mantık, özellikle büyük bir envantere sahip olan ve fiyatların yıllık olarak değişime uğrayan firmalar tarafından kullanılmaktadır. Bu yönetim mantığına göre envantere giren son ürün, sahip olduğu maliyet ile değer kaybetmeden ilk olarak satışa açılmaktadır. Bu da firmalara hem stok yönetimi hem de minimum maliyet kazandırma anlamında büyük faydalar sunmaktadır.

Türkiye’de ise 5024 Sayılı Kanun’un 1. Maddesi, mali tabloların uzun yıllar boyunca devam eden yüksek enflasyonun etkilerinden arındırılmasını hedeflemektedir. Enflasyonun yüksek olmasını etkilediği düşünülerek ve para değerinin düşüşlerin stoklardaki ürünlerin fiyatlarında suni bir artışa sebep olması nedeni ile 2004 yılında bu yöntem Türkiye’de yasaklanmıştır.

LİFO Yöntemi Nasıl Kullanılır?

Bir işletmenin envanterine giriş yapan son ürünün ilk işlem gören ürün olmasını LİFO yöntemi savunmaktadır. Böylelikle işletmeler, bir ürüne ödedikleri son fiyat üzerinden işlem yapacağı için hem stok takiplerini kolaylıkla yapabilmekte hem de vergisel açıdan büyük faydalar sağlayabilmektedir.

İşletmeler için satın alma yönetimi, stok ve ürün takibi gibi konular da bu süreçte son derece önemlidir. DİA Yazılım, genel muhasebe yazılımı yanı sıra kullanıcılarına ürünlerin stoklarını, maliyetlerini ve diğer tüm hareketlerini diledikleri her yerden takip edebilme olanağı sunmaktadır. Basit bir arayüze sahip olan DİA Yazılım’ın çözümleri, değişen mevduata anında uyum sağlayabilme özelliğine sahiptir. Böylece kullanıcılar kesintisiz ve kaliteli bir kullanım imkanına sahip olabilmektedir. Günümüzde çok sayıda işletme tarafından kullanılan DİA Yazılım, deneyimli destek ekibi ile kullanıcılarına 7/24 canlı destek hizmeti de sunmaktadır. Bu sayede kullanıcılar yaşadıkları en ufak bir sorunu bile kısa sürede çözümleyebilme olanağına sahip olabilmektedir.

LİFO Nasıl Hesaplanır?

Envanter değerleme programı olarak da kullanılan LİFO yöntemi, büyük stoklara sahip olan işletmeler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Özellikle yüksek enflasyon ve fiyat istikrarsızlığı olan ortamlarda büyük avantajlar sağlamaktadır. Ürünlerin stokları, görece daha düşük olan maliyetlerdeki değerler olarak ele alınmaktadır.

Sisteme giriş yapan son ürünün maliyet değeri, satışı yapılan ürünün de maliyetine eklenmektedir. Bu yöntem ile belirlenen satış fiyatlarına, yüksek maliyet oranları dahil edilmektedir. Oysaki stoktaki ilk ürünlerin maliyetleri, son ürüne göre daha az değerde olsa da satış fiyatı son ürünün maliyet değerine göre yapılmaktadır. Bu durumda işletmenin kar oranı, maliyet muhasebesine göre düşük gösterilmektedir. Bu da işletmenin ödeyeceği vergi miktarının daha az olmasını sağlamaktadır.

LİFO Kullanımının Avantajları

Fiyatların düzenli olarak sabit kaldığı bir ortamda, LİFO prensibi işletmeler tarafından basit ve hızlı bir şekilde kullanılabilmektedir. Söz konusu ürünler, işletmeler tarafından ödenen son fiyat ile işleme alınmaktadır. Böylelikle ortaya çıkan sonuçlar işletmeler için gerçekten uzak herhangi bir zarar veya kar oranı olmaz. Satın alma işlemlerinin daha seyrek olduğu yerlerde büyük avantaj sağlamaktadır. İlgili yöntemin kullanımının avantajları şu şekilde sıralanabilmektedir;

• Bu yöntem ile işletmelerin kasalarında daha fazla miktarda nakit para kalabilmektedir. Böylelikle daha büyük yatırımlar yapılabilirken, ödenmesi gereken vergi miktarı da o kadar azalmaktadır. Bu kapsamda “enflasyonda LİFO mu FİFO mu?” sorusuna yanıt olarak, işletmeler için son gelen ilk çıkar yöntemi çok daha avantajlı olmaktadır.
• Yöntem, özellikle ticari kuruluşlara gelecek dönemlerde daha az kar bildirimi yapılmasını sağlayarak gelir vergisinin ödenmesini de kolaylaştırmaktadır.
• Yüksek enflasyonun üretim maliyetine olan etkisi sebebi ile azalan kâr marjı ve esnek bir tasarruf olanağı sağlamaktadır.

Sistemin sunduğu imkânlar, özellikle stok yönetimi yapan işletmeler için büyük kolaylıklar sağlamaktadır. Günümüzde stok yönetimi yapmanın en pratik ve en hızlı yolu ise hiç şüphesiz ki başarılı yazılımlar kullanmaktır. DİA Yazılım tarafından sunulan ERP çözümleri sayesinde işletmeler internet bağlantısına sahip oldukları tüm mobil cihazlar ile stoklarını yönetebilmektedir. Stok depo yönetimi olanağı sunan DİA Yazılım ile kullanıcılar stoklarındaki ürünleri görüntüleyebilmekte ve bu sayede satışlarına büyük bir hız kazandırabilmektedir.

FİFO ile LİFO Yöntemleri Arasındaki Farklar

FİFO ile LİFO yöntemleri, stok yönetimi, maliyet yönetimi ve envanter değerlemesi gibi birçok alanda kullanılan iki farklı yöntemdir. Bu iki farklı yöntem arasındaki farklar ise şu şekildedir;

• İki yöntem arasındaki en büyük fark, sistemdeki ürünlerin hangi sıra ile satılması gerektiğidir. Bu farklılık da doğrudan envanter maliyetlendirmesinin nasıl hesaplandığını da belirlemektedir.
• Son gelen ilk çıkar mantığı, yüksek enflasyon ortamında stok maliyetlerinin yükselmesi nedeni ile işletmelerin daha az vergi ödemesini sağlamaktadır. Maliyet muhasebesi FİFO kayıtlarında ise böyle bir durum yoktur.

Önceki yazımıza https://www.dia.com.tr/blog/iskonto-faturasi-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.