Dış Ticaret Nedir ve Nasıl Yapılır?

Dış ticaret ya da diğer bir adıyla uluslararası ticaret, ülkelerin birbirleriyle aralarında gerçekleştirdikleri hizmet ya da ürün alım satımına verilen genel isimdir. Dış ticareti gerçekleştirilen ürün veya hizmet eğer başka bir ülkeye gönderilirse buna ihracat, eğer başka bir ülkeden getiriliyorsa buna ithalat denir.

Globalleşen ekonomide önemli bir rolü bulunan dış ticaret, ülkeler için gayri safi milli hasıla açısından da önemli bir misyona sahiptir. Ülkelerin ödeme dengesi ve cari açıkları açısından dış ticaretin rolü çok büyüktür.

Dış Ticaret Faaliyetleri

Dış ticaret faaliyetleri kendi içerisinde ihracat ve ithalat olmak üzere ikiye ayrılır.

İhracat

İhracat veya dışa satım, basitçe ülkenin ürettiği mal ve hizmetleri başka ülkelere satmasıdır. İhracat yapabilmek için, satıcının kendi bulunduğu ülkenin gümrük kurallarına uygun hareket etmesi gerekir. Aynı şekilde ithalatı yapan tarafın da yine bağlı bulunduğu ülkenin gümrük kuralları çerçevesi içerisinde hareket etmesi zorunludur.

İhracatın Aşamaları

İhracat yapabilmek için aşağıda yer alan aşamaların sırasıyla tamamlanması gerekmektedir:

• Şirket Kurmak: Vergi dairesine kayıt olmak, vergi numarası sahibi olmak ve bir vergi mükellefi olmak.
• Bir İhracatçılar Birliğine Üye Olmak: İhracatçı sıfatı kazanılabilmesi için, ihracatı yapılacak ürünle ilgili bir ihracatçılar birliğine üye olmak.
• Dış Pazar Araştırması Yapmak: İhracat yapılacak ürünü belirlemek için pazar araştırması yapmak.
• Teklif Sunmak: İhracat yapabilmek için potansiyel müşterilere fiyat, ödeme yöntemi, teslimat süresi ve teslimat yöntemi hakkında bir satış teklifi sunmak. Ayrıca alıcı firma tarafından gönderilen sipariş formunun alınması, satış sözleşmesi yapılması ve ihraç edilecek ürünlerin sözleşme şartları kapsamında gönderime hazır hale getirilmesi.
• Belge Hazırlığı: Fatura, çeki listesi, menşei şahadetnamesi, gümrük beyannamesi ve ihraç edilecek malın türüne göre mevzuatın belirttiği sertifikaların hazırlanması.
• Gönderim İşlemleri: Alıcı ile anlaşılan gönderim yöntemi ve teslimat türüne göre sürecin başlatılması. Nakliye işlemini yapacak firmaya ürünleri taşıma belgesi karşılığında teslim etme. Nakliyede deniz yolu tercih edilmişse, konşimento, havayolu tercih edilmişse havayolu taşıma belgesi ve karayolu tercih edilmişse CMR belgesinin hazır edilmesi.
• Gümrükleme: Gümrük beyannamesinin gümrük müşavirleri tarafından fatura ve çeki listesine göre hazırlanması, fatura, konşimento ve diğer belgelerin gümrük idaresine sunulması. Gümrük idaresinin belgeleri inceledikten sonra ürünlere yurt dışına çıkış izni vermesi.
• Fatura Bedeli Tahsilatı: Fatura bedelinin ithalatçı firma tarafından kambiyo mevzuatı çerçevesinde uygun banka aracılığıyla transfer edilmesi.

İthalat

İthalat, diğer ülkelerden alınan ürün ya da hizmetlerin gümrük mevzuatı çerçevesinde ithalatçının ülkesine gelmesidir. İthalat, tıpkı ihracatta olduğu gibi uluslararası ticaretin gelişmesine katkı sağlar.

İthalatın Aşamaları

İthalat genel olarak ihracatın tersi yönde hareket edilerek yapılır. Yine benzer şekilde, şirket kurmak, ithalatçı sıfatı kazanmak, pazar araştırması yapmak, teklif almak, belgeleri düzenlemek, nakliye sürecini tamamlamak, gümrük işlemlerini yapmak ve fatura bedelini ödemek gerekmektedir.

Dış Ticaret Politikası Nedir?

Ülkelerin dış ticaretle ilgili olarak belirledikleri hedefler ve bu hedeflere ulaşabilmek için aldıkları kararlara genel olarak dış ticaret politikası denir. Bir ülkede dış ticaret politikasından söz edebilmek için aşağıda yer alan önlem ve uygulamaların devlet tarafından gerçekleştiriliyor olması gerekir:

• Yerli üreticilerin dış ticaret rekabetine karşı korunması
• Ödemelerdeki dengesizliklerin önlenmesi
• Cari açığa engel olma
• Ekonomik istikrarın sağlanması
• İç piyasalardaki arz ve talep dengelerinin korunması
• Ekonomik büyümenin ve kalkınmanın sürdürülmesi

Belirlenen dış ticaret politikalarını uygularken genellikle gümrük tarifeleri kullanılır. Ancak gümrük tarifeleri ile her zaman istenen sonuçlar elde edilememektedir. Bu yüzden gümrük tarifeleri dışında kullanılabilecek dış ticaret politikası araçlarını kullanmak gerekir. Genel olarak gümrük tarifesi harici dış ticaret politikası araçları şunlardır:

• Miktar sınırlamaları: İthalata yönelik belli başlı ürünler için sınırlamalar getirilmesidir. Böylece bir yıl içerisinde ithal edilen belirli ürün sayısında azalma görülür.
• İthalatı maddi yönden zorlaştıran önlemler: Yerli üreticiye vergi indirimi, teşvik, ucuz kredi gibi uygulamalarla destek verirken, ithalata fazladan vergilendirmeler yapılarak yerli üretim desteklenir. Ayrıca desteklerden faydalanan yerli üretici, ek vergilerle karşılaşan ithalatçıyla rekabet edebilir hale gelir.
• İhracatı teşvik eden uygulamalar: Devlet yerli üreticiye ihracatta vergi iadesi gibi teşvik edici kolaylıklar sağlar.
• Ambargo: Devletler belirli ülkelerle gerçekleştirilen ithalat ve ihracat faaliyetlerine ambargo uygulayabilirler. Burada hedeflenen, ambargo koyulan ülkeyi hem dış ticaret hem de farklı konular açısından istenilen şartlara uyar hale getirmeye çalışmaktır.

Dış Ticaret Açığı Nedir?

Dış ticaret açığı, bir ülkenin ürün veya hizmet ithalatında harcadığı paranın, ihraç ettiği ürün veya hizmetlerle kazandığı paradan fazla olmasıdır. Bunun tersi durum için de dış ticaret fazlası tabiri kullanılır.

Türkiye’nin en gelişmiş bulut ERP programı DİA ile dış ticaret süreçlerinizi çok daha verimli yönetebilirsiniz. DİA’nın Dış Ticaret Modülü ile kullanıcılarına sunduğu avantajlardan bazıları ise şu şekilde:

• Dış ticaret faaliyetlerinin tümünün takibi
• İhracat ve ithalat kartları ile faturaların eşleştirilebilmesi
• Fatura kaydı ile beraber otomatik olarak KDV iade dekontunun oluşturulabilmesi
• Dış ticareti yapılan malzemelerin gerçek maliyetlerinin hesaplanabilmesi için hizmet maliyetlerinin malzeme maliyetlerine yansıtılabilmesi

DİA’nın Dış Ticaret Modülü hakkında daha fazla bilgi almak için hemen formu doldurun, sizi arayalım.