Fazla Mesai Hesaplama Nasıl Yapılır?

Çok sayıda çalışan, fazla mesai ücreti alarak aylık gelirini artırabilmektedir. Uzun süre çalışmak, kişinin kendi talebiyle yapılabileceği gibi şirket tarafından da istenebilir. Bu kavram en basit tanımıyla, normal çalışma süresi dışında geçirilen ek çalışma saatleri olarak adlandırılır.

Pek çok sektörde fazla mesai ücreti karşılığında görev alan personele ihtiyaç duyulmakta ve özellikle fabrikalarda bu sistem yoğun olarak uygulanmaktadır. İşçi sayısının yüksek olduğu işletmelerde takip sistemi, fazla mesai ücreti hesaplamaları gibi durumlar zaman zaman karışabilir. Bu gibi olaylar karşısında sistematik bir şekilde ilerlemek için DİA Yazılım’ın profesyonel ekibinden ve iş takip yönetimi hizmetlerinden faydalanabilirsiniz.

Fazla Mesai Nedir?

İş Kanunu 41. madde gereğince, haftalık 45 saatin aşıldığı durumlarda işçiye fazla mesai ücreti ödenmek zorundadır. Günlük sınır ise 11 saatin üzerine çıkamaz. Eğer bir işçi, haftanın bir gününü 14 saat görev başında geçirmişse, kalan diğer 5 günde 6 saat işinin başında ise ve toplamda o hafta 44 saat çalışmışsa yine de ekstra para almaya hak kazanır. Çünkü her ne kadar saat sınırı aşılmamış olsa da, günlük 11 saat sınırı aşıldığı için işçi, 3 saatlik ekstra ücret almalıdır.

Fazla ücret hesaplaması yapılabilmesi için ilk olarak çalışanın aylık kazancına bakılır. Daha sonra aylık aldığı maaş üzerinden çalışanın saatlik ücreti hesaplanır. Bunun için kişinin aylık maaşını 225 saate bölmek yeterli olacaktır. Ardından ekstra zamanın hesaplanabilmesi için ortaya çıkan saatlik ücretin yüzde 50 zamlı hali hesaplanır. Bunun için de işçinin saatlik ücretini 1,5 ile çarpmak gerekmektedir.

Elbette ekstra kazancı hesaplamak için bu kadarı yeterli değildir. Her iş yerinin ve her çalışanın farklı şartları vardır. Bazı işletmeler hafta sonu tatili yaparken, bazı işletmelerde hafta içi 1 günlük izin hakkı sunmaktadır. Bu bilgiler doğrultusunda fazla mesai ücreti verilmesi gerekmektedir. Bireyler ile şirket arasında anlaşılan haftalık iş saatlerinin dışında kalan her zaman için kişi, ekstra para almaya hak kazanır. Çalışanlarınızın maaş takiplerini kolaylıkla yapabilmek için özel programlardan faydalanabilirsiniz. Bunlardan biri olan personel bordro programı süreci daha kolay yönetmeniz konusunda yardımcı olacaktır.

Fazla Mesai Hesaplama Formülü Nedir?

Fazla mesai ücreti hesaplaması yaparken temel olarak kişinin saatlik brüt ücreti ve ekstra görev aldığı süresi dikkate alınır. Hesaplama sürecinde kullanılan temel formüller şu şekildedir:

Saatlik Brüt Ücret = Aylık Brüt Ücret / 225

Fazla Mesai Ücreti = (Saatlik Brüt Ücret x 1,5) x Ekstra Çalışma Süresi

Aşağıda, farklı maaş seviyelerinde fazla mesai hesaplamalarına dair örnekleri bulabilirsiniz:

4857 sayılı İş Kanunu’nun 41. maddesine göre, haftalık çalışma süresi 45 saatin altında belirlenmiş işyerlerinde, saatlik ücretin %25 artırılmış haliyle hesaplanır.

2025 yılı itibarıyla belirlenen asgari ücret 26.005,50 TL olup, bu tutara göre asgari ücretli bir kişinin ekstra çalışması durumunda alacağı brüt saatlik ücret 173,37 TL olarak hesaplanmaktadır.

2025 Fazla Mesai Ücreti Ne Kadardır?

2025 yılı itibarıyla, Türkiye’de devlet memurlarının fazla mesai ücretlerinde önemli artışlar gerçekleştirilmiştir. 1 Ocak 2025’ten itibaren geçerli olan düzenlemelerle, memurların saatlik ekstra görev alma ücreti 10,10 TL’den 12,80 TL’ye yükseltildi. Bu düzenlemeler, devlet memurlarının ve özel sektör çalışanlarının emeklerinin daha adil bir şekilde karşılanmasını amaçlamaktadır.​

Kimler Fazla Mesai Ücreti Talep Edemez?

Şirketlerde üst düzey yönetici olarak çalışanlar, pozisyonu gereği yüksek maaş alıyorlarsa, görev ve talimat veren başka bir kişi bulunmuyorsa, fazla mesai ücreti talep edemezler. Çünkü bu yöneticiler için çalışma sürelerini kendilerinin belirlediği kabul edilir.

Öte yandan Yargıtay kararıyla bazı meslek grupları için maaş haricinde ücret uygulaması kabul görmemektedir. Örnek vermek gerekirse tıbbi mümessillerin, kendi çalışma zamanını kendilerinin belirliyor olmalarından dolayı bu ücreti almaya hakları yoktur. Ancak bazı durumlarda mümessilin çalışma programı ve faaliyetlerinin detaylı olarak incelenmesi sonucunda hakları ödenebilir.

Bir diğer örnek de apartman görevlileri (kapıcı) olarak verilebilir. Apartman görevlilerinin görevlerini yaparken esnek davranabilir ve yaşadıkları konut aynı zamanda işyeri olduğu için ekstra ücret alamazlar.

Bu uygulama, bazı meslekler için farklılıklar gösterebilmektedir. Bu tarz mesleklerde fazla mesai ücretlerinin alınabilmesi için dava açılması gerekebilir. Dava sürecinde somut durumlar detaylıca araştırılır ve bir sonuca varılır. Sonuç alınırken davacı işçinin talep ettiği miktarın üzerine çıkılamaz.

Fazla Mesai ve Fazla Çalışma Arasındaki Farklar

İş Kanunu’na göre fazla mesai ve çalışma terimleri sıkça birbirine karıştırılsa da aslında farklı anlamlara sahiptir. Bu farklar, süre, ücretlendirme ve hukuki dayanak açısından belirgin olmalıdır.

Bu farkları bilmek, işverenlerin ve çalışanların haklarını doğru şekilde kullanmasını sağlamaktadır.

Fazla Mesai Ücretleri Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Asgari ücretin 1 saat mesaisi ne kadar?

2025 yılı itibariyle, Türkiye’de brüt asgari ücret aylık 26.005,50 TL olarak belirlenmiştir. Hesaplama yapılırken, öncelikle aylık brüt ücret 225 saate bölünür ve ücretin %50 fazlası ile tutara yansıtılır.

115,58 TL x 1,5 = 173,37 TL/saat şeklindedir.

2025’te resmi tatil mesai ücreti nasıl hesaplanır?

Resmi tatillerde çalışan işçilere, ilave olarak bir günlük ücret ödenir. Yani, işçi çalışmadığı durumda normal maaşını alır ve de çalıştığı takdirde ek ödeme yapılır.

Hesaplama şu şekildedir:

• Günlük brüt ücretin 2 katı ödenir.
• Eğer işçi zaten günlük ücrete hak kazanıyorsa, çalıştığı gün için toplamda 3 katı almış olur.

Örneğin, günlük brüt ücret 666,75 TL ise:

• Resmi tatil çalışması için ek ödeme: 666,75 TL
• Toplam: 1.333,50 TL şeklindedir.

Cumartesi ve pazar mesaisi nasıl hesaplanır?

• Cumartesi: Haftalık görev süresinin üzerine çıkılmıyorsa, normal maaş üzerinden hesaplanır. Eğer aşarsa, fazla mesai ücreti uygulanır (%50 zamlı).
• Pazar: İşçi haftalık 45 saat çalışmış ve pazar günü de çalışıyorsa, ilave çalışma zamanı kapsamında değerlendirilir ve %50 zamlı ödenir.

Eğer pazar günü işçinin hafta tatili ise ve çalıştırılıyorsa, günlük ücretine ek olarak 1 günlük daha fazla ödeme yapılır.

Fazla mesai neden 225’e bölünür?

Aylık üzerinden saatlik ücret hesaplanırken, işçinin aylık görev süresi 225 saat olarak kabul edilir.
Bu hesaplama şu mantığa dayanır:

• Haftalık süre: 45 saat
• Aylık süre: 45 saat x 4 hafta + 5 günlük ek süre (ortalama 22,5 gün)
• Toplam: 225 saat

Fazla mesai hesaplamada brüt mü net mi?

Ekstra mesai hesaplamaları brüt ücret üzerinden yapılır.

Fazla mesai ücretini brütten nete nasıl çevirebilirim?

Aşağıda yer alan formülü uyguladığınızda bir günlük alacağınız net mesai ücretini hesaplayabilirsiniz.

“Aylık kazanılan brüt ücret / 225 x 1,5 = saatlik fazla mesai ücreti”

Önceki yazımıza https://www.dia.com.tr/blog/huzur-hakki-nedir-nasil-hesaplanir/ linkinden ulaşabilirsiniz.