Kur Farkı Faturası Nedir? Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

İthalat ve ihracat işlemlerinde veya dövizle yapılan ticari faaliyetlerde, rakamsal dalgalanmalar nedeniyle fatura tutarları değişmektedir. Bu farkları muhasebeleştirmek için kur farkı faturası düzenlenir. Döviz rakamlarındaki değişimler, alacak ve borç hesaplarını doğrudan etkilediğinden, doğru kayıt sistemine sahip olmak büyük önem taşımaktadır.

Kayıtların gerçek veriler doğrultusunda işlenmesi için ihtiyacınız olan donanımı sizlere sunan DİA Yazılım, e-fatura programı gibi birçok çözüm ile yanınızdadır. E-Fatura gibi diğer pek çok çözüm odaklı yazılım ile işletmeniz de bir dijital dönüşüm çağı başlatabilirsiniz.

Kur Nedir?

Kur farkı hakkında konuşabilmek için öncelikle kelimenin anlamını iyi bilmemiz gerekmektedir. Kur, iki ülkenin para birimleri arasındaki farka ya da bir başka ifadeyle yabancı bir para biriminin yerel para cinsinden değerine verilen isimdir.

Kur Farkı Faturası Nedir?

Hazırlanan belgelerin tutarlarının tahsil zamanı gelince, fatura tarihi ile tahsilat tarihi arasında bir kur farkı oluşabilir. Oluşan bu değişiklik iki taraftan hangisinin lehine sonuç doğuruyorsa, o tarafa kur farkı faturası kesilir. Yani değişikliklerden dolayı ortaya çıkan ek tutarın belge haline getirilmesi olarak tanımlanabilir.

Hangi Durumlarda Kur Farkı Faturası Kesilmeli?

Ülkeler genellikle dalgalı kur sistemi uygularlar. Ancak ekonomik istikrarsızlıkların yoğunlaştığı ülkeler sabit kur sistemine geçebilirler. Dalgalı kur sistemi beraberinde satış tarihi ile ödeme tarihi arasında farklılıklar getirebilmektedir. Yani döviz üzerinden yapılan bir satışta, ödenecek döviz miktarı aynı iken, yerli para birimi cinsinden değişimler olabilir. İşletmeler özellikle geçici vergi dönemi gibi süreçlerde değişimlerden kaynaklı olarak problemler yaşayabilirler.

Döviz üzerinden borçlarını ve alacaklarını değerlendiren işletmeler, geçici vergi dönemlerinde belge düzenlemek yerine tahsilat esnasında düzenlemeyi tercih ederler. Öte yandan Vergi Usul Kanunu 215. madde ile kayıt ve belgelerde Türk para birimi kullanmak zorunlu kılınmıştır. Ancak, yabancı para birimine göre fatura düzenlenmesi gerektiğinde, TL karşılığını göstererek düzenleme yapmak da mümkündür. İşte böyle durumlarda sonradan kur farkı faturası kesmek gerekebilir.

Yabancı para birimleri üzerinden hazırlanan belgelerde yer alan döviz tutarları, Merkez Bankası döviz alış fiyatı üzerinden hesaplanarak TL cinsinden deftere kaydedilir. Hazırlanan evrak tutarı tahsil günü gelince, eğer fatura tarihi ile tahsilat tarihi arasında oluşmuş bir farklılık bulunuyorsa, taraflardan kur farkının lehine olan tarafa işlem yapılır.

Kur Farkı Faturası Zorunlu mu?

Bu faturanın ilgili birimler tarafından düzenlenmesi zorunludur. Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğinde, lehine kur farkı doğan alıcı ve satıcılar için fatura düzenlenmesinin gerekli olduğu belirtilmiştir.

Kur Farkı Faturasını Kim Düzenler?

İşletmelerin döviz alış ve satışından doğan kazanç veya kaybının muhasebeleştirilmesi için oluşturulan kur farkı faturası kim tarafından hazırlanmaktadır? Söz konusu bu evrak aşağıda yer alan kişiler tarafından düzenlenmektedir.

Satıcı (Mal veya Hizmet Sunan Taraf)

• Eğer kur farkı lehine oluşmuşsa (ödeme yapıldığında kur yükselmiş ise), satıcı bu faturayı düzenlemekle yükümlüdür.
• Hazırlanan belge, müşteriye kesilir ve ilgili KDV hesaplanarak beyan edilir.

Alıcı (Mal veya Hizmet Alan Taraf)

• Eğer kur farkı alıcının aleyhine oluşmuşsa (ödeme yapıldığında kur düşmüşse) ve arada sözleşme gereği fatura kesilmesi gerekiyorsa, alıcı tarafından düzenlenebilir.
• Ancak uygulamada genellikle satıcı tarafından kesilir ve alıcı, gelen belgenin sisteme girişini gerçekleştirir.

Kur Farkı Faturası Neden Düzenlenir?

Dövizli veya dövize endeksli işlemlerin ödemesi tamamlandıktan sonra şirket kayıtlarında TL bakiyesi oluşabilir. Bu durumda, ilgili bakiyenin kapatılması için kur farkı faturası düzenlenmesi gerekmektedir. Bu işlem, kayıtların doğru ve tutarlı şekilde tutulmasını sağlamak amacıyla yapılır.

Kur Farkı Faturası Nasıl Hazırlanır?

Bu tür faturalar ile diğer türler arasında şeklen bir farklılık bulunmaz. Ancak düzenlenirken bazı önemli noktalara dikkat edilmelidir. Dikkat edilmesi gereken hususlar şu şekildedir;

• Kesinlikle TL cinsinden hazırlanmalıdır.
• KDV hesabı, oluşan fark üzerinden yapılmalı ve faturada belirtilmelidir.
• Açıklama bölümünde “Kur farkı faturası” ibaresine yer verilmelidir.
• Karşı taraf e-fatura programına sahipse, dijital ortamda düzenlenmesi gerekmektedir.

Kur Farkı Faturası Nasıl Hesaplanır?

Hesaplama yapılırken, kur farkı ile birlikte KDV’de eksi olarak hesaba katılır. Kur farkı faturası ve tevkifat hesaplama ile ilgili bir örnek vererek, konuyu daha net anlatabiliriz. Bir ticari faaliyette evrakta yer alan tutarı 4.000 ABD doları, kuru da 10 TL olarak ele alalım. Tahsilat gününde ise kur 10,52 olmuş olsun.

Bu noktada tutar 4.000 x 10 = 40.000 TL olur. Ancak değişen kurlardan kaynaklı olarak ödeme hesabı ise 4.000 x 10,52 = 42.080 TL olmaktadır. İşte böyle bir durumda tahsilat yapan taraf kur farkından kaynaklı olarak 2.080 TL gibi bir gelir elde eder. Bu yüzden satıcının 42.080 – 40.000 = 2.080 TL tutarında bir düzenleme yapması gerekmektedir.

Kur Farkı Faturası Muhasebe Kaydı

Hesap döneminin kapanmasıyla birlikte tahsilatı yapılan ihracat tutarından dolayı oluşan kur farkı gelirlerinin 646 numaralı Kambiyo Karları hesabına, kur değişimlerinden kaynaklı zararların da 656 numaralı kambiyo zararları hesabına kaydedilir. İşletmenizin gelir gider takibini güvenilir bir şekilde yapmak için DİA Yazılım’ın gelişmiş muhasebe yazılımları hakkında bilgi alabilirsiniz.

Kur Farkı Faturası Nasıl İşlenir?

Bu fatura, muhasebe kayıtlarında gelir veya gider hesabına eklenerek işlenir. KDV, oluşan fark üzerinden hesaplanır ve ilgili beyannamede gösterilir. Kur farkı faturası ve e-fatura entegrasyonu, evrakların dijital ortamda düzenlenmesini ve Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine uyumlu şekilde kaydedilmesini sağlar.

Kur Farkı Faturası Kesilmezse Ne Olur?

Dövizli işlemlerde ödeme tarihindeki kur ile fatura tarihindeki kur arasındaki fark, muhasebe kayıtlarında düzensizlik yaratabilir. Eğer bu fark için kur farkı faturası düzenlenmezse, gelir veya gider hesapları eksik veya hatalı kaydedilir. Bu durum, mali tabloların yanlış raporlanmasına ve vergi incelemelerinde sorun yaşanmasına neden olabilir.

Önceki yazımıza https://www.dia.com.tr/blog/e-ticaret-vergileri-nelerdir/ linkinden ulaşabilirsiniz.