Meslek Kodu Nedir? Ne İşe Yarar?
2012 yılından itibaren hayatımızda var olmaya başlayan meslek kodları, özellikle işverenler için büyük önem taşımaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), çalışan her birey için özel olarak meslek kodu belirlemekte ve işverenler bu kodları devlete bildirmekle yükümlüdürler. Bu yazımızda meslek kodlarının ne olduğunu, nasıl sorgulanacağını ve yaygın örneklerini detaylı olarak inceleyeceğiz.
İçindekiler
Meslek Kodu Nedir?
SGK’nın tüm meslek grupları için farklı olarak belirlediği kodlar, 2012 yılından itibaren yürürlüğe girmiştir. Bu uygulama kanunlara girdiğinden beri her işveren, işçisini işe alırken gerekli bilgilere meslek kodunu da ekleyerek SGK’ya bildirmekle yükümlü hale gelmiştir.
İşe alım süreçlerinde bu kodların uygulamasının zorunlu tutulmasının asıl amacı, kayıt dışı olarak personel bulundurmanın önüne geçmektir. Hem çalışanın haklarını korumak hem de şirketin yasalara uygunluğunu kontrol etmek amacıyla SGK, tüm çalışanları resmi meslek kodları ile güvence altına almıştır.
Meslek Kodu Ne İşe Yarar?
Çalışanların yaptıkları işi tanımlayan meslek kodlarının uygulanmasının hedeflerinden biri, yüksek maaşı hak eden meslek sahibi bireylerin, SGK kurumuna asgari ücret üzerinden bildirilmesini önlemek ve çalışanların hak ettiği ücreti alabilmelerini sağlamaktır.
Sigorta kodu olarak da bilinen bu sistem, çalışanların mesleğine uygun şekilde sigortalanmasını garantiler. Böylece sigortalı kişiler, sistemde kayıtlı olan meslek kodlarına göre haklardan faydalanabilirler ve iş tanımlarına uygun şekilde kayıt altına alınırlar.
Meslek Kodu Bildirilmez Veya Yanlış Bildirilirse Sonucu Ne Olur?
Tüm şirketler çalışanlarını doğru kodlar ile birlikte SGK’ya bildirilmek zorundadırlar. 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren yürürlüğe giren yasaya göre, işverenler çalışanlarının doğru kodlarını bildirmedikleri veya yanlış bildirdikleri takdirde idari para cezası ile cezalandırılırlar. Bu para cezası asgari ücretin %10’u şeklinde belirlenmiştir.
Yanlış bildirimlerde uygulanan cezalar, işverenleri daha dikkatli olmaya teşvik etmektedir. İşverenin, çalışanın gerçek mesleğine uymayan bir kod bildirmesi durumunda gerekli değiştirme işlemi yapılmalı ve doğru kod SGK’ya iletilmelidir. Aksi takdirde cezai yaptırım uygulanır.
SGK Meslek Kodu Sorgulaması Nasıl Yapılır?
Çalışanlar ve işverenler için sorgulama işlemi çeşitli yöntemlerle yapılabilir:
- E-Devlet üzerinden: E-Devlet üzerinden değiştirme ve sorgulama işlemleri, https://www.turkiye.gov.tr/ adresinden e-devlet şifrenizle giriş yaparak gerçekleştirilebilir.
- SGK kurumlarından: SGK il müdürlükleri veya sosyal güvenlik merkezlerinden doğrudan sorgulama yapılabilir.
- İşveren sistemlerinden: İşyerlerinin personel departmanları veya muhasebe birimleri aracılığıyla kayıtlı kodunuzu öğrenebilirsiniz.
- İK yazılım çözümleri: Birçok şirket, sorgulama ve yönetim süreçlerini DİA Yazılım gibi kurumsal çözümler sunan firmalardan aldıkları insan kaynakları yazılımları ile yönetmektedir. Bu yazılımlar, doğru kodların atanması ve takibinde büyük kolaylık sağlamaktadır.
Sigortalı kişiler için değiştirme işlemlerinde öncelikle bir SGK meslek kodu sorgulaması yapılmalı, ardından gerekli değişiklik talebi iletilmelidir.
SGK Meslek Kodu Hangi Çalışanlar için Geçerlidir?
Resmi olarak çalışan tüm bireyler için geçerli olan meslek kodu sistemi, aşağıdaki kategorileri kapsar:
- 4A kapsamında çalışan işçiler
- 4B kapsamında kendi adına çalışan işverenler
- 4C kapsamında devlet memurları
- Mevsimlik işçiler
- Kısmi zamanlı çalışanlar
- Stajyerler ve çıraklar
Her çalışan grubu için, yaptıkları işe uygun bir kod belirlenmelidir. Büro işçisi için özel kodlar, teknik personel kodları, yönetici kodları gibi farklı meslek gruplarına özel tanımlamalar bulunmaktadır.
SGK Sisteminde Yaygın Meslek Kodu Örnekleri ve Açıklamaları
Aşağıdaki tabloda bazı yaygın mesleklere ait kodlar ve açıklamaları yer almaktadır:
| Meslek | Meslek Kodu | Açıklama |
| Acil Tıp Uzmanı | 2212.10 | Hastanelerde acil tıbbi müdahale gerektiren durumlarda çalışan tıp uzmanı |
| Aikido Antrenörü | 3422.48 | Aikido sporunda antrenörlük yapan kişi |
| Bekçi | 5414.13 | Güvenlik hizmetlerinde görev yapan koruma personeli |
| Büro İşçisi | 4110.01 | Genel büro işlerini yürüten personel |
| Muhasebe Müdürü | 1211.06 | Muhasebe departmanının yönetiminden sorumlu kişi |
| Yazılım Geliştirici | 2512.01 | Bilgisayar yazılımları geliştiren uzman |
| Satış Temsilcisi | 5223.06 | Ürün veya hizmet satışı yapan personel |
| Hemşire | 2221.04 | Hasta bakımı ve tedavisinde görev alan sağlık personeli |
| Elektrik Teknisyeni | 7411.06 | Elektrik sistemleri konusunda teknik hizmet veren çalışan |
| Garson | 5131.05 | Yiyecek ve içecek servisi yapan personel |
E-Devlet üzerinden meslek kodu değiştirme işlemleri, hem çalışanlar hem de işverenler tarafından gerektiğinde kolayca yapılabilmektedir. Yanlış bildirilen kodların zamanında düzeltilmesi, çalışanların haklarını korumak ve olası cezaları önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
SGK, mesleki gelişmelere paralel olarak kod listesini düzenli şekilde güncellemekte ve yeni meslek gruplarını sisteme eklemektedir. Bu sayede her çalışan, kendi mesleğine uygun bir kod ile kayıt altına alınabilmektedir.
Kendinize veya çalışanlarınıza ait meslek kodlarını öğrenmek, kontrol etmek ya da güncel kod listesine ulaşmak için SGK’nın resmi web sitesini ziyaret edebilir veya e-devlet üzerinden gerekli işlemleri gerçekleştirebilirsiniz.
Önceki yazımıza https://www.dia.com.tr/blog/pazar-arastirmasi-nedir/ linki üzerinden ulaşabilirsiniz.
