Mizan Nedir? Nasıl Hazırlanır?

Bir işletmenin hem günceldeki durumu hem de gelecekteki varlığı için muhasebe kayıtlarının sorunsuz bir şekilde tutulması gerekmektedir. Muhasebede mizan ise tek düzen hesaplamalarda yer alan tüm bakiyelerin hesap numarası sırası ile listelenmesi anlamını taşımaktadır. Mizan kayıtlarında yapılan en ufak bir hata, sonraki tüm işlemleri de doğrudan etkileyeceği için muhasebecilerin son derece dikkatli ve titiz olması beklenmektedir.

Muhasebede Mizan Ne İşe Yarar?

Muhasebe kayıtları tutulurken her bir kayıt, hesap adı ile listeler halinde tutulmakta ve saklanmaktadır. Bu işlem, tek düzen hesap planı olarak bilinir. Tek düzen hesap planında listelenen tüm hesap bakiyelerini gösteren belge ise mizan olarak tanımlanmaktadır. İyi bir kayıt hazırlamak için tüm bu verilerin büyük bir titizlik ile hazırlanması ve saklanması gerekmektedir. Belgeyi okuma ve yorumlama, işletmelerin güncel durumu ve gelecekteki varlığı açısından düşünülenden çok daha önemli bir konuma sahiptir. Kayıtların kontrolü ise işletmelerin mali kayıtlarının sistematik ve kolay bir şekilde incelenebilmesini sağlar.

Mizan Türleri Nelerdir?

Mizan, işletmelerin bir dönem içerisinde tuttuğu kayıtların yevmiye defterinden büyük deftere doğru ve sistematik bir şekilde aktarılmasını sağlayan belgedir. Türleri; aylık, genel geçici ve kesin olarak üç farklı başlıkta toplanabilir.

Aylık Mizan

“Aylık mizan nedir?” sorusuna, her ayın sonunda hazırlanan bir kayıt türüdür yanıtı verilebilmektedir. Aylık örnek, işletmelerin bir ay boyunca yapmış oldukları işlemlerin bakiyeleri ile kayıt altına alındığını göstermektedir. Bu işlem, Geçici Vergi Dönemi gelmeden yapılmaktadır. Aylık kayıtların okuma ve kontrol işlemlerinin mutlaka büyük bir titizlik ile yapılması gerekmektedir. Bu mizan defteri içerisinde yapılacak olan en ufak bir hata, diğer tüm işlemlerde de önemli sorunların ortaya çıkmasına yol açabilmektedir.

Genel Geçici Mizan

Her işletme için muhasebe dönemi 31 Aralık günü sona ermektedir. Genel geçici olan kayıtlar ise 31 Aralık’tan itibaren düzenlenmektedir. Bir işletmenin o yıl içerisindeki tüm kayıtları, genel geçici belge örneği içerisinde yer almalıdır. Genel geçici kayıtlara, envanter işlemi yapılmadan önce başlanmaktadır.

Kesin Mizan

Her bir muhasebe döneminin sonunda çıkarılan kayıt türüne ise kesin mizan adı verilmektedir. Kesin belge örneği içerisinde, dönem boyunca tutulan tüm kayıtlar yer alır ve envanter işleminin ardından elde edilir. Bu kaydın en son işlem olması sebebi ile hiçbir şekilde değiştirilemez ya da sonradan üzerinde herhangi bir işlem yapılamaz.

Mizan Nasıl Hazırlanır?

“Mizanda ciro nerede yazar?” ve “mizan kontrolü nasıl yapılır? gibi sorular, bu kapsamda en çok yöneltilen sorular arasında yer almaktadır. Kayıt örnekleri muhasebe alanında son derece dikkatle yapılması gereken bir belgedir. Belgenin hazırlanması esnasında bu belgenin düzenlenme tarihi ve dahil edilen en son yevmiye numarası da muhakkak belge içerisinde yer alması gerekmektedir. Büyük defter ile de aynı tutarlara sahip olmalıdır.

Yevmiye defteri içerisinde yer alan borç alacak sütunları ile kayıtlarda yer alan borç bakiyesi ve alacak bakiyesi eşit olmak zorundadır. Bu alanlardaki tutarsız bilgiler, muhasebedeki diğer tüm işlemlerdeki tutarsızlığı da beraberinde getirmektedir. Büyük defter içerisindeki hesapların toplamları alınmalıdır. Bu hesap toplamı, tutar bölümüne yazılmalıdır. En son olarak alacaklar alacak bölümüne, borçlar ise borç bölümüne kaydedilmelidir. Hesaplamaların ve kayıtların bitmesinin ardından ise yevmiye ve kayıt defterleri karşılaştırılarak gerekli yorumlamalar yapılmalıdır.

Belgenin hazırlanması, bir işletmedeki muhasebe departmanının en önemli görevlerinden biridir. Bu belgenin hazırlanması sırasında var olan kayıtların doğru veriler ile oluşturulması gerekmektedir. DİA Yazılım, tüm bu süreçte e-defter ve muhasebe programları ile oluşabilecek hataların önüne geçmektedir. Kolay bir arayüze sahip olması sebebi ile herkes tarafından kolaylıkla kullanılabilmektedir. Böylelikle büyük veriler ile uğraşan işletmeler için de zamandan önemli derecede tasarruf sağlanabilmektedir. Borç ve alacak bakiyeleri düzenli bir şekilde kayıt altına alındıktan sonra, DİA Yazılım tarafından sunulan özelleştirilebilir raporlama ekranı ile istenilen tüm analizlere ulaşılabilmektedir. DİA Yazılım, bir işletmenin muhasebe alanında ihtiyaç duyacağı tüm işlemlere tek tuşla ulaşabilmesi için sürekli olarak güncellenmektedir.

Mizanda Bulunması Gereken Bilgiler

Bir işletme için hazırlanan mali tablo hem güncel varlıkları hem de gelecek durum hakkında yapılacak olan değerlendirmeler için son derece önemlidir. Mizan ise tam bu noktada oluşabilecek resmi karışıklıkların önüne geçebilmek adına düzenlenmesi zorunlu olan belgelerden biridir. Belge hazırlanırken, içerisinde bulunması gereken birtakım bilgiler mevcuttur. Bunlar aşağıdaki gibidir:

• Numara sırası ile küçükten büyüğe olacak şekilde sıralanmış hesap numaraları
• Hesap isimleri
• Dönem sonu itibari ile hesaplanmış borç alacak sütunlarındaki toplam bakiye miktarları
• Düzenlenme tarihi ve kayıtlara dahil edilmiş olan en son yevmiye madde numarası

Mizan Nasıl Yorumlanır?

“Mizan anlamı nedir?” ve “detay mizan nedir?” gibi soruların yanıtlarını alan kişiler için belgenin nasıl yorumlanacağı da son derece merak edilmektedir. Hazırlanan bir kaydın doğru ve etkin bir şekilde yorumlanabilmesi, bir işletmenin mali geleceği için oldukça gereklidir.

Yorumlama için öncelikle mizan kodları iyi bir şekilde bilinmelidir. İlk olarak alacak ve borç sütunlarının büyük defter ile belge üzerindeki tutarların karşılaştırılması yapılmalıdır. Bu tutarların eşit olup olmadığına bakılmalıdır. 1 ve 2 kodlu varlık hesaplarına bakılarak burada hiç bakiye olmamasına ya da yalnızca borç bakiyesi olmasına dikkat edilmelidir. Aynı şekilde yine aynı kodlu (-) eksi hesaplarda da yalnızca alacak bakiyesinin olmasına veya hiç bakiye olmamasına dikkat edilmelidir. Tüm bunların haricinde 4,5,6 ve 7 ile başlayan belge kodlarında da bakiyelerin türlerine ve bakiye olup olmamasına bakılarak gerekli yorumlamaların yapılması gerekmektedir.

Bilanço ve Mizan Arasındaki Farklar

Yukarıda da bahsedildiği gibi mizan, bir işletmenin farklı defterlerine ait hesapların kapanış bakiyelerini göstermektedir. Bilanço ise bir işletmenin toplam varlıklarını, öz yükümlülüklerini ve öz kaynaklarını ifade etmektedir. Her iki de işletmeler için son derece önemli bir konuma sahip olması sebebi ile mizan ve bilanço arasındaki fark da sürekli olarak birbirine karıştırılmaktadır. İlgili belge, şirket içinde kullanılan bir raporlamadır. Şirketin güncel durumu ve bu duruma istinaden yapılacaklar veya yapılması gerekenler gibi aksiyonların oluşturulmasında önemli bir rol oynamaktadır. Bilanço ise daha çok şirket dışındaki finans kuruluşlarına veya yatırımcılara sunulabilecek bir rapordur.

Bir işletmenin finansal durumuna karşılık hazırlanması gereken raporlamalar, işletmelerin gelecekteki varlığını doğrudan etkilemektedir. Bu sebeple de düzenli olarak analizler yapılmalı ve gerekli tüm raporlamalar hazırlanmalıdır. DİA Yazılım, kullanıcılarına her alanda ayrıntılı ve anlaşılabilir raporlamalar yer alan bir genel muhasebe yönetimi programı sunmaktadır. Borç ve alacak hesaplarına ait tüm kayıtların ayrıntılı bir şekilde kaydedilmesine olanak tanıyan DİA Yazılım ön muhasebe programı, bu kayıtlara özel olarak raporlar da sunmaktadır. Bu sayede kullanıcılar borç ve alacaklarına yönelik tüm bilgilere hızlı bir şekilde ulaşarak işletmelerinin güncel raporlarını inceleyebilirler.

Önceki yazımıza https://www.dia.com.tr/blog/dagitim-kanali-nedir/ linkinden ulaşabilirsiniz.