Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) Nedir?

Avrupa Birliği uyum süreci kapsamında Türkiye’nin dahil olduğu Özel Tüketim Vergisi (ÖTV), 2002 yılında 4760 Sayılı Kanun ile yürürlüğe girmiştir. Peki, ÖTV nedir? Hangi alanlarda, neden kullanılmaktadır?

Özel Tüketim Vergisi Nedir?

Özel Tüketim Vergisi, bir üründen ya da hizmetten alınan harcama vergisidir. Avrupa Birliği’nde ÖTV’nin kullanım amacı, devletlerin gelir elde etmesinden ziyade, vatandaşlarına sosyal fayda sağlamaktır. Bu yüzden ÖTV için lüks tüketim maddelerini ve çevreye zararlı ürünleri tercih ederler. ÖTV hesaplama için, belirli bir değere veya orana göre ürün fiyatına ekleme yapılır.. Devletler, ürün ya da hizmetlere uygulayacağı ÖTV oranını önceden belirlerler. Genel olarak ÖTV’nin özellikleri şunlardır:

• Her mal ya da hizmete ÖTV uygulanamaz. Bu yüzden ilgili kanun maddesinde ekli olan ve açıklaması yapılan mal ya da hizmetlere ÖTV uygulanmalıdır. Bu açıdan bakıldığında ÖTV, belirli sınırları olan bir vergi türüdür.
• ÖTV’ye tabi olan ürün ya da hizmetlerin sınırlarının belirlenmiş olması, yönetiminin de kolay olmasını sağlar. Çünkü ÖTV mükelleflerinin sayıları az olur.
• Türkiye’de hazinenin ÖTV gelirleri, diğer genel bütçe vergi gelirlerine göre bir hayli yüksektir.

ÖTV ile KDV Arasındaki Farklar

ÖTV ile KDV birçok açıdan birbirine benzemektedir. Bu yüzden her iki kavram birbirlerine çok karıştırılır. Ancak ÖTV’yi KDV’den ayıran net bir özellik vardır. ÖTV tek aşamalıdır. ÖTV, tabi olan ürünler üzerinden tek bir kez alınır. Üretim, ithalat ya da ilk iktisap aşaması fark etmeksizin, her aşamada alınabilir. ÖTV, ikinci elde uygulanamaz.

Hangi Ürünler ÖTV Kapsamındadır?

Türkiye’de ÖTV Kanunu’nun 4. maddesinde, yine dört adet tarif bulunmaktadır. Bu dört tarifte yer alan ürünler şunlardır:

• Doğaya zararlı akaryakıt ve yağ gibi ürünler
• Lüks araçlar
• Beyaz eşya, cep telefonu, oyun konsolu, kürk gibi lüks ürünler
• İnsan sağlığına zararlı alkol ve tütün gibi ürünler

Kimler ÖTV Mükellefidir?

Benzer şekilde ÖTV Kanunu’nun 4. maddesinde, ÖTV mükellefleri de tanımlanmıştır:

• 1, 3, 4 sayılı tariflerdeki ürünler ve 2 sayılı tarifedeki ürünlerden kayda ya da tescile tabi olmayan ürünleri imal ya da ithal edenler veya müzayede aracılığıyla bu ürünlerin satışını gerçekleştirenler,
• 2. tarifteki ürünlerden kayda veya tescile tabi olanlar için, lüks araç ticareti yürütenler, kullanabilmek için ithal edenler ya da müzayede aracılığıyla satış yapanlar.
• Eğer mükellefin Türkiye sınırları içerisinde işyeri ya da ikametgahı bulunmuyorsa, Maliye Bakanlığı vergi alacağını korumak amacıyla, taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilmektedir.

ÖTV Nasıl Hesaplanır? Özel Tüketim Vergisi Oranları Nelerdir?

ÖTV hesaplaması için günümüzde pek çok internet sitesi bulunmaktadır. Bu siteler üzerinden ÖTV ve KDV gibi hesaplamalar kolayca yapılabilmektedir. Özel Tüketim Vergisi oranları, günden güne değişiklik göstermektedir. En doğru bilgi her zaman GİB’in kendi internet sitesinde bulunmaktadır. Geçmiş ve güncel oranlara ulaşabilmek için burayı tıklayabilirsiniz.

Özel Tüketim Vergisi İstisnası Nedir?

Yaşanan kanun değişikliklerinden sonra gündeme gelen ÖTV istisnası, ne gibi durumlarda ÖTV alınması gereken ürünlerden ÖTV alınamayacağını göstermektedir. Bu bağlamda 2016 yılında Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na geçici olarak bir madde eklenmiştir. Böylece otobüs, minibüs, taksi veya dolmuş gibi şehir içi yolcu taşımacılığı yapanlara ve kamyonlarla ticari yük taşımacılığı yapan firmalara ÖTV istisnası uygulanabilir hale gelmiştir. ÖTV istisnası dahilindeki diğer örnekler ise şunlardır:

• Diplomatik istisnalar
• Petrol arama istisnaları
• İhracat amaçlı istisnalar
• Türk Hava Kurumu alım istisnaları
• İthalat istisnaları
• Kamu istisnaları
• Güvenlik birimlerinin silah alımında uygulanan istisnalar